Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός στην Ελλάδα

Γιατρός, στέλεχος επιχειρήσεων, μηχανικός, δικηγόρος, εκπαιδευτικός: αυτά είναι τα επαγγέλματα γύρω από τα οποία κυμαίνονται οι προτιμήσεις της συντριπτικής πλειονότητας των 15χρονων σήμερα.

Όπως επισημαίνει σε έκθεσή του ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), «οι επαγγελματικές φιλοδοξίες των νέων δεν συνδέονται με την πραγματική ζήτηση στην αγορά εργασίας, ούτε βασίζονται στο πραγματικό δυναμικό των ίδιων. Αντίθετα, εκπορεύονται συχνά από στερεότυπα και αντιλήψεις».

Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό (52%) μαθητών χωρίς πρόσβαση σε δραστηριότητες Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, μαζί με την Ιταλία (31%), την Κροατία (29%), το Αζερμπαϊτζάν και τη Βραζιλία (28%).

Παράλληλα, με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης η Ελλάδα εμφανίζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητικού πληθυσμού (46,2% έναντι μ.ό. Ε.Ε. 33,4% το 2019). Κατέχει όμως την τελευταία θέση στην Ευρώπη όσον αφορά το ποσοστό αποφοίτησης από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, μόλις 8,91% έναντι μ.ό. Ε.Ε. 25,33%.

«Μεγάλη μερίδα των νέων που φοιτούν σήμερα στα ελληνικά ΑΕΙ δεν θα αποκτήσει πτυχίο και, συνεπώς, είτε θα κατευθυνθεί, εκ των υστέρων, σε άλλη εκπαιδευτική ή επαγγελματική διαδρομή ή θα καταλήξει στην ανεργία. Μια ματιά στα ποσοστά φοίτησης σε επιμέρους επιστημονικά πεδία υποδηλώνει ότι προγράμματα σπουδών που οδηγούν σε επαγγέλματα και κλάδους με υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας δεν κατέχουν αντίστοιχα υψηλή θέση στις προτιμήσεις των φοιτητών. Ενδεικτικά, το ποσοστό φοίτησης στις επιστήμες υγείας περιορίζεται σε επίπεδα κάτω του 10% (7,86 έναντι 13,54% μ.ό. Ε.Ε. το 2019), παρά την υψηλή ζήτηση στους κλάδους υγείας, ενώ ακόμη πιο ανησυχητική

είναι η εξαιρετικά περιορισμένη συμμετοχή στα προγράμματα σπουδών πληροφορικής και επικοινωνιακών συστημάτων, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς (3,42% και 4,92% στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. αντίστοιχα, το 2019), αν αναλογιστεί κάποιος τις αυξημένες ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις θετικές προοπτικές που διαγράφονται για τους επιστήμονες της πληροφορικής ενόψει του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας», τονίζει ο ΣΕΒ.

Οι προτάσεις του ΣΕΒ

Ενδεικτικές δράσεις είναι οι επισκέψεις σε επιχειρήσεις και χώρους εργασίας, η οργάνωση προγραμμάτων καθοδήγησης, οι ομιλίες επιχειρηματικών στελεχών στην τάξη, οι ημέρες σταδιοδρομίας, οι εκστρατείες ενημέρωσης για κλάδους και επαγγέλματα με ζήτηση. Σημαντική είναι επίσης η οργάνωση εργαστηρίων στο πλαίσιο των οποίων οι μαθητές καταπιάνονται εντατικά με συγκεκριμένο θέμα, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Τα εργαστήρια μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε στο σχολείο είτε στην επιχείρηση (π.χ. εξοικείωση με την τεχνολογία, ανάπτυξη τεχνολογικής εφαρμογής).

Τέλος, βάρος πρέπει να δοθεί στην πρακτική άσκηση των μαθητών. Όπως αναφέρει η μελέτη του ΣΕΒ, «η πρακτική άσκηση γίνεται στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά κερδίζει σταδιακά έδαφος και στο πεδίο της γενικής εκπαίδευσης. Η παρακολούθηση εργασίας είναι μια πιο απλοποιημένη εκδοχή της πρακτικής άσκησης, στο πλαίσιο της οποίας ο μαθητής παρακολουθεί έναν πραγματικό εργαζόμενο κατά την άσκηση της εργασίας του, χωρίς να επωμίζεται συγκεκριμένα καθήκοντα. Και οι δύο αυτές δραστηριότητες αποκτούν ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία όταν συνοδεύονται από οργανωμένες δραστηριότητες ανατροφοδότησης (αξιολόγηση, αποτίμηση)».

Στην Quantum BITS στηρίζουμε τη δια βίου μάθηση, αλλά και τη σύνδεση πανεπιστημίου και αγοράς εργασίας. Για εμάς, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ασχοληθούν με αυτό που πραγματικά αγαπούν, όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά εξασκώντας τις γνώσεις τους στην πράξη, ερχόμενοι σε τριβή με το αντικείμενο.